Tekst 1.11: De onderwijzer van Falerii

Toneel laat nu het Romeinse kamp zien. Rechts is de veldheerstent.
Vóór de veldheerstent houdt een soldaat de wacht. Links komen de honderdman en de soldaten met de gevangenen op.) (r.9) C. (tot de wachter) Gegroet,
soldaat. Ga binnen bij de consul en bericht hem: "De honderdman van de derde wachtpost is aanwezig en brengt twaalf gevangenen." (r.15) (De wachter salueert hem en gaat bij de consul binnen; weldra gaat hij opnieuw buiten en roept) : M. Salueer de consul, Marcus Furius Camillus! (r.20) (De consultreedt te voorschijn. Alle soldaten salueren hem.) D,. Gegroet, honderdman. Wat betekent (lett. is) dit? Breng mij verslag uit. C. We waren op de wacht post, aanvoerder,... (hij wordt in de rede gevallen door de schoolmeester): L. Laat mij veeleer het vertellen, consul. D. Vertel.L. Ik ben de schoolmeester van de stad Falerii, die je reeds zo lang tevergeefs belegert. Ik bied je het einde van jullie moeiten en de overwinning zonder bloedvergieten aan. ,Deze jongens zijn immers de kinderen van de notabelen van de,stad. (r.38) Ik breng ze jou als gijzelaars. "Met behulp van deze gijzelaars kan je de burgers van Falerii dwingen de stad aan jou over te leveren. Want voor het heil van hun kinderenzullende ouders zonder twijfel daartoe bereid zijn. (r.45) D. (met strenge stem) Waarom doe je dit? Wat verwacht je van 'mij? L. Goud, consul, alleen maar goud. Ik ben immers een arm man, de ouder van deze jongens zijn echter rijk, maar (ze zijn) gierig. Ze betalen mij bijna niets voor mijn moeite. (r.56) Ook ik wil eindelijk eens rijk worden. Zie, consul, dit is mijn kostbare koopwaar die ik voor veel goud aan jou wil verkopen. (r.62) D. Versta je betrouwbaarheid dus zo?(lett. Is dit dus je betrouwbaarheid?) De ouders vertrouwen jou hun dierbaarste goed (lett. Goederen toe, maar jij verkoopt dat aan de vijanden! (r.66) Je vergist je, trouweloze schurk, als je ons, Romeinen, even trouweloos acht. Niet alleen in vrede maar ook in oorlog onderhouden we de.wetten en het recht. We verlangen wel ten zeerste de Falisci te overwinnen, maar we zijn gewoon onze overwinningen niet met bedrog of misdaad maar met dapperheid en eervolle wapens te behalen. (r.79) Soldaten, bind die verrader z'n handen achter z'n rug. En jullie, jongens, breng hem naar jullie stad terug en lever hem over aan jullie ouders. Ik laat de terechtstelling van die verrader aan henzelf over.