Hoofdstuk 10, tekst 3D: De senaat neemt het ‘uiterste senaatsbesluit’ (28, 29)

1 Ondertussen stookte Manlius in Etrurië het volk op, dat tegelijkertijd door armoede en verbittering over het (hun aangedane) onrecht een omwenteling verlangde, omdat het tijdens de dictatuur van Sulla zijn akkers en al zijn bezit had verloren, bovendien (stookte hij op) bandieten van allerlei slag, waarvan in dat gebied een grote hoeveelheid was, (en) sommigen uit de door Sulla opgerichte coloniae, aan wie lust en luxe niets hadden overgelaten van hun grote buit.
5 Toen dit aan Cicero werd bericht, ertoe aangezet door het dubbele gevaar omdat hij noch de stad langer op eigen gezag kon beschermen tegen aanslag(en), noch voldoende ingelicht was hoe groot het leger van Manlius was en wat het van plan was, bracht hij de zaak in de senaat ter sprake, (de zaak) die al ervoor door geruchten van/bij het volk druk besproken was. Dus, wat meestal in een grimmige zaak gewoon is, besloot de senaat dat de consuls ervoor moesten zorgen dat de staat geen enkele schade ondervond. Deze macht wordt door de senaat volgens Romeinse gewoonte als grootste (macht) aan een magistraat verleend: een leger op de been te brengen, oorlog 10 voeren, op alle manieren bondgenoten en burgers in bedwang houden, in vredes- en oorlogstijd het hoogste militair gezag en de hoogste rechterlijke macht hebben; in andere gevallen heeft de consul zonder bevel van het volk voor geen van deze zaken de bevoegdheid.